Archeologische voorbeeldprojecten in 2021: Verleden in het heden

Archeologische voorbeeldprojecten in 2021: Verleden in het heden

Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland biedt jaarlijks voorbeeldprojecten aan ter inspiratie over hoe ons cultureel erfgoed benut kan worden in de publieke ruimte. Met name voor archeologie is dit belangrijk, omdat archeologie doorgaans verborgen blijft onder de grond. Bovendien, wanneer archeologie uit de bodem is gehaald, kunnen de verhalen van het verleden de omgevingskwaliteit verbeteren. Daarom heeft het Steunpunt drie projecten uitgelicht waarbij archeologie op een inventieve manier is ingepast in de ruimtelijke ordening. We zijn in gesprek gegaan met de ontwerpers.

Park de Vlaskamp, Broekpolder te Heemskerk

In Heemskerk werd rond de millenniumwisseling besloten om een nieuwe VINEX-wijk te realiseren in de Broekpolder. Tijdens het archeologisch onderzoek voorafgaand aan de bouw bleek dat het gebied een rijke cultuurhistorie kent met een schat aan archeologische waarden. Vondsten tot zelfs uit de bronstijd werden aangetroffen. Op basis van deze vondsten is besloten om een deel van de Broekpolder tot archeologisch monument te verklaren. Vandaag de dag gaan archeologisch monument en nieuwbouw samen in de Broekpolder en ligt op de plek van het archeologisch monument wijkpark De Vlaskamp.

Het park refereert op verschillende manieren aan het rijke verleden van de Broekpolder. Zo is er een kwelderwal aangelegd die doet denken aan het landschap van het Oer-IJ ten tijde van de ijzertijd. Daarnaast zijn twee betonnen ‘heuvels’ geplaatst die het archeologische verhaal verbeelden op de plek waar offerplaatsen zijn aangetroffen en is er een skatecourt aangelegd die de fundering van een woonstalboerderij nabootst.

Het volledige verhaal bekijk je hier op onze website.

De Wateroffers, Broekpolder te Heemskerk

In de Broekpolder verwijzen verschillende kunstobjecten, de zogenaamde wateroffers, naar het verleden van dit gebied. Tijdens het archeologisch onderzoek in de Broekpolder kwam naar voren dat de nederzettingen uit de prehistorie een sterke relatie kenden met de hemellichamen. Zo deelden de oude bewoners van de Broekpolder hun woonplaats in aan de hand van sterrenbeelden. In de huidige Broekpolder wordt aan deze relatie herinnerd met de offereilanden. Deze beelden verschillende watergerelateerde sterrenbeelden uit en hebben een getrapte vorm die doet denken aan het landschap van het Oer-IJ.

Het volledige verhaal bekijk je hier op onze website.

Archeoroute Schokland

Voor de voorbeeldprojecten is ook over de grenzen van Noord-Holland gekeken. Zo is de Archeoroute van Schokland een schoolvoorbeeld van hoe archeologie leefbaar en beleefbaar gemaakt kan worden. Als Nederlands eerste UNESCO werelderfgoed vertegenwoordigt Schokland een archeologische tijdcapsule die indrukwekkende verhalen uit het verleden vertelt. De Archeoroute brengt deze verhalen tot leven aan de hand van zes tijdvakken. Deze tijdvakken zijn afgebeeld op panelen verspreid over het landschap waarmee bezoekers het verleden van Schokland kunnen ontdekken. Aanvullend is er voor basisscholieren een lesprogramma opgesteld waarmee zij het oude landschap kunnen verkennen, zowel in de klas als op het voormalige eiland.

Het volledige verhaal bekijk je hier op onze website.

Tips

Inpassing van archeologie in de publieke ruimte kan op vele verschillende manieren tot uiting komen. Deze drie projecten vertegenwoordigen dan ook slechts een kleine selectie van de mogelijkheden. Wanneer je archeologie wilt inpassen in de publieke ruimte, kun je denken aan het volgende:

• Zoek contact met de archeologen die het onderzoek hebben uitgevoerd en die het verhaal kunnen vertellen.
• Zorg voor samenhang tussen de omgeving en de inpassing.
• Stel duidelijke randvoorwaarden zodat je niet voor onverwachte problemen komt te staan.
• Vertel het verhaal op de plek waar de archeologie is aangetroffen.

Kijk voor meer tips de volledige artikelen.

(Tekst: Luuk Rietveld, beeld: André Russcher)